Ο αυχένας, που αποτελείται από τους επτά πρώτους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης, υποστηρίζει το κεφάλι και επιτρέπει μεγάλο εύρος κινήσεων. Ωστόσο, η σχετική έλλειψη προστασίας του τον καθιστά ευάλωτο σε τραυματισμούς και παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν πόνο και περιορισμό της κίνησης. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι να εκδηλώνεται αυχεναλγία, δηλαδή πόνος στον αυχένα, αλλά και πρόσθετα συμπτώματα όπως μούδιασμα στο άνω άκρο και περιορισμός της κίνησης. Για κάποιους ανθρώπους, η αυχεναλγία είναι παροδική και δεν συνοδεύεται από άλλα, ιδιαίτερα έντονα συμπτώματα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι τόσο δυσάρεστα και διαρκή που ωθούν τον ασθενή να επισκεφτεί γιατρό.
Αιτιοπαθογένεια της αυχεναλγίας
Η αυχεναλγία μπορεί να προέρχεται από διαταραχές των μαλακών ιστών (μυών, συνδέσμων, νεύρων), καθώς και των οστών και των μεσοσπονδυλίων δίσκων. Οι κυριότερες αιτίες περιλαμβάνουν:
- Μυϊκή ένταση και κακή στάση σώματος
- Εκφυλιστικές αλλοιώσεις των μεσοσπονδυλίων δίσκων (αυχενική σπονδύλωση)
- Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου στην περιοχή του αυχένα, η οποία μπορεί να προκαλέσει συμπίεση σε νεύρα και τον νωτιαίο μυελό
- Τραυματισμοί από πτώσεις, τροχαία ατυχήματα ή αθλητικές δραστηριότητες
- Λοιμώξεις ή όγκοι, που είναι πιο σπάνια αίτια εμφάνισης πόνου στον αυχένα.
Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου στον αυχένα που προκαλεί αυχεναλγία και άλλα συμπτώματα
Η δισκοκήλη ή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου στην περιοχή του αυχένα προκύπτει λόγω βλάβης του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η βλάβη αυτή προκύπτει όταν εξαιτίας φθοράς του σκληρού ινώδους δακτυλίου που τον περιβάλλει και τον προστατεύει, προβάλλει στο εσωτερικό του σπονδυλικού σωλήνα ο εσωτερικός, μαλακός πηκτοειδής πυρήνας του δίσκου, με αποτέλεσμα να ασκείται πίεση στις νευρικές ρίζες ή ακόμα και στο νωτιαίο μυελό. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι να εκδηλώνεται πόνος στον αυχένα, το χέρι ή την πλάτη, μούδιασμα ή μυϊκή αδυναμία στο μπράτσο ή το χέρι. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τον εκάστοτε δίσκο που παρουσιάζει κήλη, τη νευρική ρίζα που συμπιέζεται ή αν έχει εκδηλωθεί φλεγμονή.
Εκφυλισμός μεσοσπονδυλίων δίσκων
Ο εκφυλισμός των μεσοσπονδυλίων δίσκων αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες αυχεναλγίας, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 40 ετών. Καθώς οι δίσκοι αφυδατώνονται και χάνουν την ελαστικότητά τους, μειώνεται η απόστασή τους, προκαλώντας μεγαλύτερη μηχανική επιβάρυνση στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυχενική σπονδύλωση, καθώς και σε συμπτώματα όπως αυχεναλγία, δυσκαμψία και αντανάκλαση του πόνου στα χέρια και την πλάτη.
Τραυματικά αίτια εμφάνισης πόνου στον αυχένα
Ο αυχένας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε τραυματισμούς λόγω της ευελιξίας του και της υποστήριξης του κεφαλιού. Συχνές αιτίες τραυματισμού περιλαμβάνουν:
- Ατυχήματα όπως συγκρούσεις αυτοκινήτων.
- Επαφή ή πτώσεις σε αθλήματα μπορεί να οδηγήσουν σε κακώσεις των μαλακών μορίων ή ακόμη και σε κατάγματα.
- Πτώσεις και κακή μηχανική φόρτιση, καθώς η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση λόγω κακών εργονομικών συνηθειών μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη χρόνιου πόνου στην περιοχή του αυχένα.
Αυχεναλγία και λοιπά συμπτώματα
Η αυχεναλγία εκδηλώνεται όχι μόνο με πόνο αλλά και με πρόσθετα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Δυσκαμψία και περιορισμό της κίνησης στον αυχένα
- Πονοκεφάλους
- Μυρμήγκιασμα, μούδιασμα ή αδυναμία στους ώμους και στα χέρια
- Αντανάκλαση πόνου στα άνω άκρα.
Πότε ο ασθενής πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή
Η ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη στις εξής περιπτώσεις:
- Σοβαρός πόνος μετά από τραυματισμό
- Αντανάκλαση πόνου στα χέρια ή στα πόδια
- Αδυναμία, μούδιασμα ή δυσκολία στον έλεγχο των κινήσεων
- Συνεχής, έντονος πόνος που δεν υποχωρεί με ξεκούραση ή φαρμακευτική αγωγή.
Διάγνωση της αυχεναλγίας
Η διαγνωστική διαδικασία ξεκινά με κλινική εξέταση η οποία περιλαμβάνει ανάλυση ιστορικού, έλεγχο κινητικότητας και εντοπισμό πιθανών σημείων πόνου. Ακολουθούν απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία ή ηλεκτρομυογράφημα σε περιπτώσεις νευρολογικών συμπτωμάτων.
Θεραπευτική προσέγγιση για την αυχεναλγία και τα λοιπά συμπτώματα που εκδηλώνονται
Η αντιμετώπιση της αυχεναλγίας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την υποκείμενη αιτία του πόνου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, εφαρμόζονται συντηρητικά μέτρα θεραπείας, ενώ σε πιο σοβαρές καταστάσεις μπορεί να χρειαστεί πιο επεμβατική αντιμετώπιση. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει αρχικά την ανάπαυση και την αποφυγή δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν τον αυχένα. Παράλληλα, η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί βασικό πυλώνα της αντιμετώπισης, με τη χορήγηση αναλγητικών, αντιφλεγμονωδών και μυοχαλαρωτικών φαρμάκων που βοηθούν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής. Η φυσικοθεραπεία είναι επίσης σημαντική, καθώς περιλαμβάνει ειδικές ασκήσεις ενδυνάμωσης και διατάσεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της κινητικότητας και της σταθερότητας του αυχένα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνιστάται η χρήση αυχενικού κολάρου για την προσωρινή ακινητοποίηση της περιοχής και την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Όταν η συντηρητική θεραπεία δεν αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα ή όταν υπάρχουν σοβαρές νευρολογικές επιπλοκές, εξετάζεται η επεμβατική αντιμετώπιση. Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σημαντική πίεση στον νωτιαίο μυελό ή στα νεύρα, λόγω κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου ή εκφυλιστικών αλλοιώσεων. Η πλήρως ενδοσκοπική δισκεκτομή και η μικροδισκεκτομή αποτελούν πιο σύγχρονες και ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές, προσφέροντας ανακούφιση από τα συμπτώματα, αποκατάσταση της λειτουργικότητας και κινητικότητας του αυχένα και ταχεία επάνοδο του ασθενούς στην καθημερινότητά του.
Μέτρα πρόληψης
Η πρόληψη βασίζεται στη βελτίωση της στάσης του σώματος και στην αποφυγή παραγόντων που επιβαρύνουν τον αυχένα, όπως:
- Διατήρηση σωστής στάσης σώματος κατά τη διάρκεια εργασίας
- Συχνά διαλείμματα και διατάσεις
- Χρήση κατάλληλου μαξιλαριού και στρώματος για ύπνο
- Αποφυγή άσκησης υπερβολικής πίεσης στον αυχένα
- Τακτική σωματική άσκηση.
Ο πόνος στον αυχένα είναι ένα συχνό σύμπτωμα που επηρεάζει την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων. Προκειμένου η αυχεναλγία και τα λοιπά συμπτώματα που εκδηλώνονται να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά βασική προϋπόθεση είναι η ακριβής διάγνωση της υποκείμενης παθολογίας και η εφαρμογή μιας εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Ο Νευροχειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Παναγιώτης Κυριακόγγονας μπορεί να αναγνωρίσει τι κρύβεται πίσω από τον πόνο στον αυχένα και να δημιουργήσει ένα σχέδιο θεραπείας που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του εκάστοτε περιστατικού.