Η σκολίωση είναι μια τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που χαρακτηρίζεται από πλάγια καμπυλότητα η οποία υπερβαίνει τις 10 μοίρες. Η παραμόρφωση αυτή εμφανίζεται με τη μορφή καμπυλότητας στη δεξιά ή αριστερή πλευρά της σπονδυλικής στήλης ή και στις δύο πλευρές σε διαφορετικά σημεία. Σκολίωση μπορεί να εμφανιστεί τόσο στη θωρακική όσο και την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η πάθηση επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών, από βρέφη έως ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι ενδεδειγμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις της πάθησης εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία και τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα και την εξέλιξη της πάθησης.
Μορφές & συμπτώματα σκολίωσης
Η σκολίωση διακρίνεται ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί σε ιδιοπαθή, συγγενή, νευρομυϊκή ή εκφυλιστική. Η ιδιοπαθής μορφή σκολίωσης είναι η πιο συχνή σε εμφάνιση και εκδηλώνεται χωρίς κάποια ξεκάθαρη αιτία ιδίως κατά την εφηβική ηλικία, συνεπώς γίνεται λόγος για εφηβική ιδιοπαθή σκολίωση. Η συγγενής μορφή της πάθησης εμφανίζεται εξαιτίας κάποιας ανωμαλίας στους σπονδύλους που είναι υπαρκτή από τη στιγμή της γέννησης. Η νευρομυϊκή σκολίωση προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποιας αδυναμίας στους μυς που προσφέρουν στήριξη στη σπονδυλική στήλη και γίνεται εμφανής συνήθως κατά την παιδική ηλικία. Η αδυναμία αυτή προκύπτει εξαιτίας κάποιας νευρομυϊκής διαταραχής, η οποία συμβάλλει στην εξασθένηση των μυών της σπονδυλικής στήλης και στην αδυναμία της τελευταίας να ευθυγραμμιστεί με τον κορμό. Αντιθέτως, η εκφυλιστική μορφή σκολίωσης εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς ηλικίας άνω των 50 ετών λόγω των εκφυλιστικών αλλαγών στην ακεραιότητα της σπονδυλικής στήλης που προκαλούν οι φυσιολογικές διεργασίες της γήρανσης, η αρθρίτιδα ή η οστεοπόρωση.
Τα παρακάτω συμπτώματα είναι αυτά που εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε περιπτώσεις σκολίωσης, αν και η κλινική εικόνα της σκολίωσης ανά ασθενή μπορεί να διαφέρει. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ανισότητα στο ύψος των ώμων (ο ένας παρουσιάζεται ψηλότερος)
- Αδυναμία ευθυγράμμισης του κεφαλιού με το υπόλοιπο σώμα
- Διαφορά ύψους ή θέσης των ισχίων
- Ανισότητα στο ύψος ή τη θέση της ωμοπλάτης
- Ασυμμετρία στη μέση
- Διαφορετικό ύψος των πλευρών της πλάτης κατά την πρόσθια κάμψη
Σκολίωση: Θεραπευτικές επιλογές με βάση την ηλικία του ασθενούς
Η θεραπεία της σκολίωσης ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς και τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης. Ένας σημαντικός αριθμός περιστατικών σκολίωσης αντιμετωπίζεται επιτυχώς συντηρητικά, ιδίως εάν ο ασθενής είναι παιδικής ηλικίας. Για παιδιά ηλικίας μεταξύ 3 και 10 ετών, η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης και την εξέλιξή της. Ήπιες περιπτώσεις σκολίωσης απαιτούν συχνά στενή παρακολούθηση για τυχόν εξέλιξη της πάθησης. Οι τακτικές κλινικές και ακτινογραφικές αξιολογήσεις διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στον προσδιορισμό της ανάγκης για πιο επεμβατικές παρεμβάσεις. Μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο τοποθέτησης ειδικού νάρθηκα αν η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι μέτρια έως σοβαρή και συνεχίζει να εξελίσσεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έγκαιρη χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη εάν τα συντηρητικά μέτρα είναι αναποτελεσματικά ή εάν η πάθηση είναι σοβαρής μορφής.
Σε περιπτώσεις εφηβικής ιδιοπαθούς σκολίωσης, ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι να αποτρέψει την περαιτέρω εξέλιξη της παραμόρφωσης και να συμβάλει στη διαχείριση τυχόν πόνου ή δυσφορίας. Οι θεραπευτικές επιλογές για την εφηβική σκολίωση περιλαμβάνουν απλή παρακολούθηση με τακτικές ακτινογραφίες ή τοποθέτηση ειδικού νάρθηκα ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της εφηβικής ανάπτυξης για την πρόληψη της εξέλιξης της πάθησης. Η έναρξη στοχευμένου προγράμματος φυσικοθεραπείας είναι αρκετά ωφέλιμη καθώς αποσκοπεί στη βελτίωση της στάσης του σώματος και στην ενίσχυση των μυών που υποστηρίζουν τη σπονδυλική στήλη. Σε περιπτώσεις σοβαρών ή ταχέως εξελισσόμενων περιπτώσεων σκολίωσης ή όταν τα συντηρητικά μέτρα έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά, μπορεί να συνιστάται χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας.
Η σκολίωση των ενηλίκων μπορεί να είναι συνέχεια της ιδιοπαθούς σκολίωσης από την παιδική ηλικία ή μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα στη ζωή λόγω εκφυλιστικών αλλαγών στη σπονδυλική στήλη. Η θεραπεία για τη σκολίωση των ενηλίκων στοχεύει στη διαχείριση του πόνου και στη διατήρηση της λειτουργικότητας. Οι επιλογές περιλαμβάνουν φυσικοθεραπεία για τη βελτίωση της μυϊκής ισχύος, της ευλυγισίας και λήψη φαρμακευτικής αγωγής για την ανακούφιση του πόνου. Σε σοβαρές περιπτώσεις με σημαντικό πόνο ή νευρολογικά συμπτώματα, η χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας μπορεί να αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή για τη σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης και τη μείωση του πόνου.
Σε όλες τις περιπτώσεις σκολίωσης, η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι απαραίτητες για την επιτυχή έκβαση. Η διαμόρφωση ενός προσαρμοσμένου θεραπευτικού σχεδίου με βάση την ηλικία του ασθενούς, τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης και τη συνολική κατάσταση της υγείας του συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη της εξέλιξης της πάθησης. Ακόμη κι αν η σκολίωση απαιτεί εν τέλει χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας, η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου και η εκτεταμένη εμπειρία του χειρουργού μπορούν να προσφέρουν ένα άριστο αποτέλεσμα στην αποκατάσταση της πάθησης. Ο Νευροχειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Παναγιώτης Κυριακόγγονας πραγματοποιεί πλήθος επεμβάσεων σπονδυλοδεσίας, με σκοπό την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων.