Οι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης αποτελούν τον κύριο αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση νευρολογικών ελλειμμάτων, ιδιαίτερα στα κάτω άκρα. Η αδυναμία και το μούδιασμα στα πόδια μπορεί να προκύψουν από διάφορες παθήσεις που πλήττουν την τόσο σημαντική αυτή ανατομική δομή. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να εκδηλωθεί είτε ξαφνικά, είτε με πιο αργό ρυθμό, γεγονός που υποδηλώνει προοδευτική επιδείνωση. Μάλιστα, συχνά δεν εμφανίζεται μεμονωμένα αλλά μαζί με πρόσθετα συμπτώματα όπως πόνο στη μέση ή τα πόδια, δυσκολία στην ούρηση και όχι μόνο. Στα αρχικά στάδια, ο ασθενής παρατηρεί ότι δυσκολεύεται να περπατήσει, ωστόσο σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις ενδέχεται να μη μπορεί καν να σταθεί όρθιος. Η ανεύρεση συνεπώς της υποκείμενης αιτίας που προκάλεσε τα συγκεκριμένα νευρολογικά ελλείμματα είναι αναγκαία, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω επιδείνωση και ο ασθενής να ανακτήσει την κινητικότητα και την ποιότητα της ζωής του.
Γιατί εμφανίζεται αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια;
Ορισμένες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια λόγω των επιπτώσεών τους στον νωτιαίο μυελό και στα περιφερικά νεύρα. Η σπονδυλική στήλη στεγάζει τον νωτιαίο μυελό, ο οποίος χρησιμεύει ως το κύριο μέσο επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος. Όταν ο νωτιαίος μυελός ή τα νωτιαία νεύρα συμπιέζονται λόγω διαφόρων παθολογιών, συχνά εκδηλώνεται όχι μόνο πόνος αλλά και νευρολογικά ελλείμματα. Ο νωτιαίος μυελός και ιδίως οι νευρικές ρίζες, οι οποίες περικλείονται στη σπονδυλική στήλη, είναι ευάλωτες σε συμπίεση, φλεγμονή και άλλες παθολογικές αλλαγές. Εάν η παθολογική κατάσταση εντοπίζεται στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή στη μέση, τότε αρχίζουν να εμφανίζονται νευρολογικά ελλείμματα στα κάτω άκρα.
Κοινές παθήσεις που προκαλούν αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια
Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή δισκοκήλη
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου ή δισκοκήλη εμφανίζεται όταν ο πολφώδης πυρήνας ενός μεσοσπονδύλιου δίσκου προεξέχει μέσω του ινώδους δακτυλίου, ασκώντας πίεση στις γειτονικές νευρικές ρίζες. Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από έναν εσωτερικό μαλακό πυρήνα και έναν σκληρό εξωτερικό ινώδη δακτύλιο, με κύριο ρόλο του τελευταίου να είναι η προστασία και η συγκράτηση του εσωτερικού του. Εάν ωστόσο το εσωτερικό περιεχόμενο του δίσκου διαρρεύσει εντός του σπονδυλικού σωλήνα στο επίπεδο της μέσης, ασκείται πίεση στις κοντινές νευρικές ρίζες, ενώ η φλεγμονή που αναπτύσσεται επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση. Έτσι προκαλούνται συμπτώματα όπως οσφυαλγία (πόνος στη μέση), ισχιαλγία, αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια. Ως προς την αντιμετώπιση της πάθησης, σε πρώτη φάση συνιστάται φυσικοθεραπεία, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και επισκληρίδιες ενέσεις κορτικοστεροειδών. Εάν ωστόσο τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή επιδεινώνονται σημαντικά, τότε η πάθηση χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης. Οι πιο σύγχρονες τεχνικές χειρουργικής αντιμετώπισης της πάθησης είναι η μικροδισκεκτομή και η πλήρως ενδοσκοπική δισκεκτομή.
Σπονδυλική στένωση
Η σπονδυλική στένωση αναφέρεται στη μείωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνα, που οδηγεί σε συμπίεση του νωτιαίου μυελού και των νευρικών ριζών στο επίπεδο της οσφυϊκής μοίρας. Συχνά σχετίζεται με την προχωρημένη ηλικία και τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις στη σπονδυλική στήλη. Η πάθηση προκαλείται λόγω υπερτροφίας των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων και πάχυνσης του ωχρού συνδέσμου, καταστάσεις οι οποίες μειώνουν τον χώρο του σπονδυλικού σωλήνα. Η νευροαγγειακή συμπίεση έπειτα προκαλεί συμπτώματα νευρογενούς χωλότητας. Η οσφυϊκή στένωση προκαλεί συμπτώματα όπως:
- Πόνος στη μέση ή και στα κάτω άκρα
- Βαθμιαία εμφάνιση αδυναμίας και μουδιάσματος στα πόδια, συχνά αμφοτερόπλευρα.
- Νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα, η οποία γίνεται αντιληπτή ως πόνος στη μέση, τους γλουτούς, στις γάμπες και ακόμη και σε όλη την έκταση του ποδιού, αίσθημα βάρους στη μέση και στα κάτω άκρα και καμιά φορά αδυναμία και διαταραχές αισθητικότητας.
Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν φυσικοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή και σε σοβαρές περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα και δυσάρεστα, χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται σε περίπτωση που κρίνεται αναγκαία η πλήρης αποσυμπίεση των νευρικών στοιχείων και η στήριξη της σπονδυλικής στήλης.
Σπονδυλολίσθηση και αδυναμία αλλά και μούδιασμα στα πόδια
Η σπονδυλολίσθηση, μια πάθηση κατά την οποία ένας σπόνδυλος ολισθαίνει προς τα εμπρός πάνω από τον υποκείμενο σπόνδυλο, μπορεί να προκαλέσει αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια λόγω συμπίεσης των νεύρων. Καθώς ο σπόνδυλος μετατοπίζεται, μπορεί να μειωθεί η διάμετρος του σπονδυλικού σωλήνα (σπονδυλική στένωση) ή να συμπιεστούν οι νευρικές ρίζες (ριζοπάθεια), ιδιαίτερα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η συμπίεση διαταράσσει τη νευρική σηματοδότηση προς τα κάτω άκρα, οδηγώντας σε αισθητικές διαταραχές όπως μούδιασμα καθώς και σε κινητική δυσλειτουργία που προκαλεί μυϊκή αδυναμία. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η παρατεταμένη συμπίεση των νεύρων μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στο περπάτημα, απώλεια αντανακλαστικών και ακόμη και μόνιμες νευρολογικές βλάβες εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Ως προς τις επιλογές θεραπείας, σε πρώτη φάση συνιστάται ξεκούραση, λήψη φαρμακευτικής αγωγής, αντιφλεγμονώδεις εγχύσεις, φυσικοθεραπεία και εφαρμογή εξωτερικού νάρθηκα. Εάν ωστόσο τα συμπτώματα δε βελτιώνονται ή χειροτερεύουν τότε η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση. Η επέμβαση περιλαμβάνει ανάταξη της σπονδυλολίσθησης και έχει ως στόχο την απελευθέρωση των νευρικών στοιχείων, αλλά και την αποκατάσταση της ισορροπίας της σπονδυλικής στήλης.
Γενικά, διάφορες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης μπορούν να οδηγήσουν σε αδυναμία και μούδιασμα στα πόδια, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής. Η έγκαιρη αναγνώριση της υποκείμενης παθολογικής κατάστασης και η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη μη αναστρέψιμων νευρολογικών ελλειμμάτων. Ο Νευροχειρουργός Σπονδυλικής Στήλης Δρ. Παναγιώτης Κυριακόγγονας αντιμετωπίζει στοχευμένα είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά κάθε υποκείμενη παθολογία που απειλεί την ακεραιότητα της σπονδυλικής στήλης και υπονομεύει την ποιότητα ζωής των ασθενών.